Άνδεις

Άνδεις
Οροσειρά που εκτείνεται χωρίς διακοπή σε όλο το μήκος της δυτικής πλευράς της Νότιας Αμερικής και αποτελεί τον υδροκρίτη μεταξύ Ειρηνικού και Ατλαντικού ωκεανού. Η οροσειρά αυτή χαρακτηρίζεται από μάλλον ακανόνιστο ανάγλυφο, που σχηματίζεται από ανυψώσεις και καταπτώσεις, από πτυχώσεις που συνενώνονται και πάλι διακλαδώνονται, εξαφανίζονται σε ορισμένα τμήματα και αναφαίνονται πιο πέρα·το σύνολο των πτυχώσεων αυτών απλώνεται σε μια εκτεταμένη περιοχή μήκους 8.000 χλμ. κατά την κατεύθυνση των μεσημβρινών. Μορφολογία.Αρχίζοντας την περιγραφή των Ά. από τον νότο, μπορούμε να επισημάνουμε πως τα πρώτα αντερείσματά τους αναδύονται στη Γη του Πυρός και στο Σέρο Γιογκάν και φτάνουν σε ύψος 2.469 μ. Πέρα από τον πορθμό του Μαγγελάνου η οροσειρά προχωρεί κατά μήκος της μεθοριακής ζώνης μεταξύ Αργεντινής και Χιλής και ανέρχεται σιγά-σιγά ώσπου φτάνει στην κορυφή Ακονκάγκουα (6.959 μ.), το μέγιστο ύψος ολόκληρου του ορεινού συστήματος. Το ύψος της κορυφής αυτής είχε αποτελέσει για πολύ καιρό αντικείμενο μελετών και ερευνών, γιατί ενώ συνήθως οι χάρτες και τα κείμενα ανέφεραν ως ύψος της τα 7.130 μ., το Γεωγραφικό Στρατιωτικό Ινστιτούτο της Χιλής το προσδιόρισε τελικά στα 6.959 μ. Η οροσειρά χωρίζεται στα δύο στη ζώνη του αυχένα του Σαν Φρανσίσκο, στο ύψος 27° νότιου πλάτους· οι δύο οροσειρές που σχηματίζονται έτσι περικλείουν το βολιβιανό οροπέδιο, όπου οι Ά. φτάνουν στο μέγιστο πλάτος τους (800 χλμ.). Σε αυτή την περιοχή υπάρχουν πολυάριθμες λίμνες, από τις οποίες μεγαλύτερες σε έκταση είναι η Τιτικάκα, σε ύψος 3.810 μ., και η Ποοπό. Οι δύο οροσειρές συγκλίνουν πάλι στο περουβιανό έδαφος, στον κόμβο του Πάσκο ΒΑ της Λίμα, για να χωριστούν όμως αμέσως σε τρεις κλάδους, που συγχωνεύονται λίγο βορειότερα κοντά στη Λόχα (Ισημερινός). Από το σημείο αυτό έως το Πάστο οι κλάδοι είναι δύο και έπειτα σχηματίζεται η τελευταία και οριστική διακλάδωση: τρεις οροσειρές συνεχίζουν στα Β την Κορδιλιέρα των Ά., ενώ η ανατολική διχάζεται και ο ένας κλάδος προχωρεί στα Β έως τα σύνορα της Κολομβίας και της Βενεζουέλας, ενώ ο άλλος, πολύ μακρύτερος, προχωρεί στα Α και σχηματίζει τα υψώματα της νήσου Τρινιντάντ. Στην περιοχή των Ά. ανήκει και μία άλλη Κορδιλιέρα, από την οποία έχουν μείνει τμήματα σε διάφορα σημεία· πρόκειται για την παράκτια οροσειρά, της οποίας τα υπολείμματα είναι σήμερα πολύ εμφανή, ειδικότερα στην Κολομβία, στον Ισημερινό και στη Χιλή, και σχηματίζουν τον σκελετό των Χιλιανών νήσων. Οι κορυφές των Ά. φτάνουν σε σημαντικό ύψος. Εκτός από την Ακονκάγκουα, υπάρχουν και μερικές άλλες που υπερβαίνουν τα 6.000 μ. Ένα από τα χαρακτηριστικά της οροσειράς των Ά. είναι η όψη του τοπίου. Στις εσωτερικές ζώνες το ανάγλυφο παρουσιάζει λιγοστές ανωμαλίες, ενώ αντίθετα στην περιφέρεια η εικόνα είναι τυπικά αλπική: ψηλές και αιχμηρές κορυφές και απόκρημνες κλεισώρειες. To όριο των αιώνιων χιονιών διατηρείται υψηλό στις τροπικές περιοχές και κατεβαίνει έως τα 1.000 μ. στη Γη του Πυρός· οι παγετώνες κατά κανόνα καταλαμβάνουν μικρή έκταση, όμως στα Ν πλαταίνουν και οι γλώσσες τους στην ακραία νότια περιοχή φτάνουν στη θάλασσα. Προέλευση και ηφαιστειότητα.Οι Ά. αναδύθηκαν από τη θάλασσα σε εποχή σχετικά πρόσφατη, κατά τη διάρκεια της τελευταίας περιόδου του μεσοζωικού και κατά τον επόμενο αιώνα, τον τριτογενή. Από την άποψη της κατασκευής τους μπορούν να θεωρηθούν ως ένα σύστημα αρκετά κανονικών πτυχώσεων. Την προέλευσή τους εξήγησε ο Βέγκενερ με τη θεωρία της ηπειρωτικής μετατόπισης: η Νότια Αμερική με τη συνεχή μετατόπισή της προς τα Δ, ανάγκασε τα στρώματα που είχαν σχηματιστεί στον βυθό της θάλασσας να συσταλθούν και να πτυχωθούν ολοένα και περισσότερο, ωσότου αναδυθούν από τα ύδατα και πάρουν την όψη που εξακολουθούν να έχουν έως σήμερα. Σε γενικές γραμμές, η θεωρία του Βέγκενερ παραμένει αποδεκτή ακόμα και σήμερα, οι περισσότεροι όμως γεωλόγοι πιστεύουν πως μαζί με την ηπειρωτική απόκλιση ήταν και οι ενδογενείς δυνάμεις που προκάλεσαν την ανδική πτύχωση: η μακρά σειρά ηφαιστείων, που ακόμα και σήμερα συνοδεύει την ορεινή αλυσίδα, αποτελεί απόδειξη αυτής της θεωρίας. Τα ηφαίστεια των Ά. φτάνουν περίπου τα 70, από τα οποία πολλά εξακολουθούν να είναι ενεργά και διακρίνονται σε τρεις ομάδες ανάλογα με τη γεωγραφική τους θέση: η πρώτη ομάδα είναι η κολομβιανο-ισημερινή, με γνωστότερα το Τσιμποράσο (6.267 μ.) και το Κοτοπάξι (5.897 μ.) στον Ισημερινό· έχουμε έπειτα την περουβιανο-χιλιανή ομάδα, στην οποία υπάρχουν ενεργά ηφαίστεια έως το πρόσφατο παρελθόν· τελευταία και πιο πολυάριθμη ομάδα είναι η αργεντινο-χιλιανή, της οποίας τα ηφαίστεια έχουν προκαλέσει τεράστιες καταστροφές. Αλλά και οι σεισμοί είναι συχνοί κατά μήκος της οροσειράς των Ά. Κλιματολογική και οικονομική σημασία.Η θέση της υψηλής αυτής οροσειράς κατά μήκος της ακτής του Ειρηνικού έχει αναμφισβήτητη κλιματολογική σημασία, επειδή παρεμποδίζει τους θαλάσσιους ανέμους να φτάσουν τις ζώνες του εσωτερικού και να ασκήσουν την ευεργετική τους επίδραση. Ωστόσο, η Κορδιλιέρα των Ά. παρέχει άριστες προϋποθέσεις εγκατάστασης του ανθρώπου και η Λα Παζ, πρωτεύουσα της Βολιβίας, βρίσκεται σε ύψος 3.600 μ., υψόμετρο το οποίο στις Άλπεις δεν θα επέτρεπε την ανάπτυξη κανενός είδους οικισμού, ενώ αντίθετα αυτό είναι κάτι συνηθισμένο στον τροπικό τομέα των Ά. Μέχρι τους πρόποδες ακόμα και των ψηλότερων κορυφών μπορούν να αναπτυχθούν η κτηνοτροφία και η γεωργία. Η οικονομική σημασία της οροσειράς αυτής αυξάνει με τον δασικό πλούτο των νότιων Ά. και τον ορυκτό πλούτο των κεντρικών και βόρειων Ά. Στην περιοχή των Άνδεων αναπτύχθηκε μεταξύ του 4ου αι. π.Χ. και του 5ου αι. μ.Χ. σημαντικός τοπικός πολιτισμός, γνωστός ως πολιτισμός του Τσάνκαϊ. Δείγμα λαϊκής τέχνης των ιθαγενών των Άνδεων, από ευρήματα ανασκαφών. Η Κορδιλιέρα των Άνδεων εκτείνεται περίπου επί 8.000 χλμ. κατά μήκος του Ειρηνικού ωκεανού, από το ένα άκρο της Νότιας Αμερικής έως το άλλο. Στη φωτογραφία εικονίζεται η κορυφή Ιγιμάνι, που έχει ύψος 6.322 μ. και βρίσκεται στη Βολιβία (φωτ. Igda). Αυτόχθονας της πουεμπλοανδικής φυλής, με το «ρονταδόρι», τυπικό μουσικό όργανο των ιθαγενών. Η πουεμπλοανδική φυλή αποτελείται από τους Πουέμπλο, οι οποίοι απλώνονται στο μεγαλύτερο μέρος της πλευράς των Άνδεων προς τον Ειρηνικό και με τους οποίους συνδέεται η ανδική φυλή, που στην καθαρή μορφή της έχει πλέον εκλείψει (φωτ. Igda). Η ανδική σιδηροδρομική γραμμή διασχίζει την αρχεντινοχιλιανή μεθόριο

Dictionary of Greek. 2013.

Игры ⚽ Поможем написать реферат

Look at other dictionaries:

  • Περού — Κράτος της Νότιας Αμερικής. Συνορεύει στα Β με τον Iσημερινό (Eκουαδόρ), και την Kολομβία, στα Α με τη Bραζιλία, και τη Bολιβία και στα Ν με τη Xιλή. Στα Δ, το Περού βρέχεται από τον Eιρηνικό Ωκεανό.To όνομα Περού, που προέρχεται από την… …   Dictionary of Greek

  • Αργεντινή — Κράτος της Νότιας Αμερικής.Συνορεύει ΒΑ με την Ουρουγουάη και τη Βραζιλία, Β με την Παραγουάη, ΒΔ με τη Βολιβία, Δ και ΝΔ με τη Χιλή, ενώ μια χιλιανή στενή λωρίδα γης τη χωρίζει από το έδαφος της Γης του Πυρός. Ανατολικά βρέχεται από τον… …   Dictionary of Greek

  • χιλή — Επίσημη ονομασία: Δημοκρατία της Χιλής Συντομευμένη Ονομασία: Χιλή Εκταση: 756.950 τ.χλμ. Πληθυσμός: 15.498.930 (Ιούλιος 2002) Πρωτεύουσα: ΣαντιάγοΚράτος της Νότιας Αμερικής. Συνορεύει στα Β και ΒΑ με το Περού και τη Βολιβία αντίστοιχα και στα Α… …   Dictionary of Greek

  • Βολιβία — Κράτος της Νότιας Αμερικής.Συνορεύει στα Β και στα ΒΑ με τη Βραζιλία, στα Δ με το Περού και τη Χιλή και στα Ν με την Αργεντινή και την Παραγουάη.Η Β. είναι η μοναδική χώρα της Νότιας Αμερικής, μαζί με την Παραγουάη, που δεν έχει έξοδο προς τη… …   Dictionary of Greek

  • Βενεζουέλα — Κράτος της Νότιας Αμερικής.Στα Β βρέχεται από την Καραϊβική θάλασσα και από τον Ατλαντικό ωκεανό, Δ συνορεύει με την Κολομβία, Ν με τη Βραζιλία και Α με τη Γουιάνα.Η Β. έχει καλά καθορισμένα σύνορα. Μόνο τα σύνορα με τη Γουιάνα αμφισβητούνται από …   Dictionary of Greek

  • Αμερική — I (America) Μία από τις πέντε ηπείρους του πλανήτη μας· γεωγραφικά χωρίζεται σε τρία τμήματα, τη Βόρεια Α., την Κεντρική Α. (μαζί με τα νησιά της Καραϊβικής θάλασσας) και τη Νότια ή Λατινική Α. Πολιτικά, τα τελευταία χρόνια έχει επικρατήσει η… …   Dictionary of Greek

  • Αμαζόνιος — (Rio de Amazonas).Ποταμός (6.280 χλμ.) της Νότιας Αμερικής (η ορθότερη ονομασία του είναι Ποταμός των Αμαζόνων), που σχηματίζεται στην περιοχή των Άνδεων, διασχίζει από τα Δ προς τα A την ήπειρο και εκβάλλει στον Ατλαντικό ωκεανό. Αποτελεί μαζί… …   Dictionary of Greek

  • Κολομβία — Επίσημη ονομασία: Δημοκρατία της Κολομβίας Έκταση: 1.141.748 τ. χλμ. Πληθυσμός: 42.492.326 κάτ. (2002) Πρωτεύουσα: Μπογκοτά (6.712.247 κάτ. το 2002)Κράτος της Νότιας Αμερικής. Συνορεύει στα Β με τον Παναμά, στα Α με τη Βενεζουέλα και τη Βραζιλία …   Dictionary of Greek

  • αστράγαλος — I (Ανατ.). Μικρό κόκαλο (κότσι) στην άκρη του ποδιού. Αποτελεί άρθρωση μεταξύ της κνήμης και της φτέρνας. Έχει σχήμα ανώμαλου κύβου και παρουσιάζει στρογγυλή επιφάνεια στην οποία στηρίζεται το κόκαλο της κνήμης προς τα πίσω. Διακρίνεται στην… …   Dictionary of Greek

  • ηφαίστειο — Στην πιο απλή του έκφραση, το η. είναι μια σχισμή του φλοιού της Γης που επικοινωνεί με μια βαθιά μαγματική ζώνη. Υπό ορισμένες συνθήκες η σχισμή αυτή επιτρέπει την έξοδο ρευστού ή στερεού υλικού υψηλής θερμοκρασίας. Συνήθως ένα μέρος του υλικού… …   Dictionary of Greek

Share the article and excerpts

Direct link
… Do a right-click on the link above
and select “Copy Link”